Etapy rozwoju mowy u dziecka
Rozwój mowy u dziecka dzieli się na etapy.Oczywiście każdy z etapów jest sprawą indywidualną i nie należy wpadać w panikę jeśli dziecko nadal gaworzy, a wg. poniższej rozpiski powinno już mówić.
- Okres melodii (do 3 miesiaca życia)
- Okres głużenia (od 3 do 6 miesiąca życia)
- Okres gaworzenia (od 6 do 12 miesiąca życia
- Okres wyrazu (od 12 do 24 miesiąca życia)
- Okres zdania (od 24 miesiąca życia)
Okres melodii
Kiedy dziecko przychodzi na świat, rozpoczyna się u niego tak zwany “melodii”. Niemowlę jest w stanie wydawać dźwięki takie jak płacz i krzyk.. Z jednej strony pokazuje w ten sposób swoje emocje, przede wszystkim frustrację, ale z drugiej trenuje swój aparat mowy i wymawia samogłoski: a, o, u.
Okres głużenia
Kolejnym okresem rozwoju mowy dziecka jest głużenie albo inaczej gruchanie. Ten okres pojawia się u niemowląt zwykle pomiędzy 3. a 6. miesiącem ich życia. W tym czasie dziecko zaczyna artykułować z siebie dźwięki zawierające także spółgłoski, na przykład „gli”, „bli”, „gla”.
Okres gaworzenia
W 6 miesiącu życia dziecko zaczyna gaworzyć. Faza życia trwa do 12 miesiąca. Niemowlęta zaczynają wypowiadać pierwsze sylaby w procesie, ale nie rozumieją ich znaczenia. Zazwyczaj niemowlęta mówią: “ba-ba”, “ta-ta” i “ma-ma”. Około 9 miesiąca dziecko potrafi również powiedzieć: “da-da”, “na-na” i “ga-ga”.
Okres wyrazu
Po upływie 12 miesięcy dziecko wchodzi w tzw. etap wyrazu, który trwa zwykle do około 2 roku życia. W tym czasie maluchy opanowują wszystkie samogłoski i większość spółgłosek, więc zaczynają łączyć je w słowa, które próbują wymawiać. Czasami dzieci próbują tworzyć proste zdania, np. “Mama daje”. Często też wymyślają własne nazwy dla różnych przedmiotów/czynności.
Okres zdania
Gdy dziecko kończy 24 miesiące, wchodzi w tzw. fazę zdania. W wieku trzech lat dziecko powinno znać około 1000 słów, mówić wyraźnie, próbować tworzyć dłuższe zdania o różnym znaczeniu, np. wyrażać swoje emocje. Dziecko może zadawać pytania oraz wypowiadać zdania wykrzyknikowe i oznajmujące. Nierzadko zdarza się, że dziecko mówi.
Przyczyny złego rozwoju mowy u dziecka
Jednym z głównych powodów, dla których dziecko nie może mówić, jest niedosłuch. Na szczęście w dzisiejszym świecie taki problem jest wykrywany dość szybko – dzięki badaniom przesiewowym, którym dzieci poddawane są zaraz po urodzeniu. Inną przyczyną rozwoju zaburzeń mowy może być dysfunkcja narządów artykulacyjnych. Jeśli dziecko nie potrafi mówić, oznacza to, że jego krtań, jama nosowa, język i wargi nie funkcjonują prawidłowo.
Dziecko może mieć również psychiczną blokadę przed mówieniem. Obserwuje się ją m.in. u dzieci z mutyzmem, czyli zaburzeniem mowy najczęściej mającym swoje źródło właśnie w psychice. Dzieci z mutyzmem albo w ogóle nie mówią (mutyzm całkowity), albo zachowują milczenie w określonych sytuacjach (mutyzm sytuacyjny). Zdarza się też, że dziecko wybiera sobie jedną osobę, z którą normalnie rozmawia, podczas gdy do innych osób zupełnie się nie odzywa. Jest to tzw. mutyzm wybiórczy. Jedną z przyczyn jest także autyzm.
